Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej (Dz. U. Nr 223, poz. 2217 z późn. zm.) określa zasady przeznaczania do służby zastępczej, kierowania do jej odbycia oraz odbywania służby zastępczej przez podlegających obowiązkowi służby wojskowej, którym przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają na pełnienie tej służby.
Osoba taka może złożyć wniosek o przeznaczenie jej do służby zastępczej. Wniosek o przeznaczenie do służby zastępczej składa się na piśmie do właściwej Komisji Wojewódzkiej do Spraw Służby Zastępczej, za pośrednictwem Wojskowego Komendanta Uzupełnień. Orzeczenie o przeznaczeniu do służby zastępczej wydaje Komisja Wojewódzka do Spraw Służby Zastępczej, którą powołuje i odwołuje Marszałek Województwa.
Wniosek poborowego powinien w szczególności zawierać:
- oświadczenie o wyznawanych przekonaniach religijnych,
- wskazanie w wyznawanej doktrynie religijnej podstawy wyłączającej możliwość odbywania służby wojskowej oraz wykazać rzeczywiste związki z wyznawaną doktryną religijną lub wskazać wyznawane zasady moralne, które pozostają w sprzeczności z obowiązkami żołnierza odbywającego służbę wojskową.
W dniu 5 sierpnia 2008 r. Rada Ministrów przyjęła „Program profesjonalizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2008-2010". W programie określono, iż jednym z podstawowych założeń Profesjonalizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej jest zawieszenie obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej (z możliwością jej odwieszenia) i oparcie zasadniczego uzupełnienia Sił Zbrojnych RP w czasie pokoju o dobrowolne rodzaje czynnej służby wojskowej. Oznacza to zawieszenie obowiązku odbywania przez poborowych zasadniczej służby wojskowej i przeszkolenia wojskowego.
Zawieszenie obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej jest równoznaczne z zawieszeniem od dnia 1 stycznia 2009 r. możliwości pełnienia zamiast niej służby zastępczej.
