Przepisy dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego nie przewidują zastąpienia systemów krajowych jednym systemem europejskim. Wszystkie kraje mają swobodę decydowania o tym, kto ma być objęty ubezpieczeniem na podstawie ich ustawodawstwa, jakich udziela się świadczeń i na jakich warunkach. Wspólne przepisy UE mają na celu ochronę Twoich praw w zakresie zabezpieczenia społecznego za granicą (kraje UE -28, Islandia, Lichtenstein, Norwegia i Szwajcaria)

Rola Wojewódzkiego Urzędu Pracy i Powiatowych Urzędów Pracy

Wojewódzki Urząd Pracy:

• pełni funkcję tzw. instytucji właściwej w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
• przyjmuje i rozpatruje wnioski osób bezrobotnych o wydanie odpowiednich zaświadczeń (dokumentów PD U1 oraz PD U2) w sprawach świadczeń z tytułu bezrobocia,
• prowadzi korespondencję z zagranicznymi instytucjami właściwymi na dokumentach z serii SED w zakresie potwierdzania okresów zatrudnienia/ubezpieczenia/pracy na własny rachunek,
• wydaje decyzje w sprawach świadczeń z tytułu bezrobocia z uwzględnieniem dokumentu PDU1.
• realizuje zadania wynikające z dokumentu PD U2.

Powiatowy Urząd Pracy:

•  wydaje zaświadczenia dla osób bezrobotnych zwracających się do instytucji właściwej o wydanie dokumentu PD U2,
•  rejestruje osoby bezrobotne i wydaje zaświadczenia o rejestracji oraz przekazuje dokumentację do instytucji właściwej (w przypadku stosowania sumowania okresów zatrudnienia),
•  niezwłocznie informuje wojewódzki urząd pracy o utracie statusu osoby bezrobotnej, jeżeli utrata statusu nastąpi przed wydaniem przez marszałka województwa decyzji administracyjnej,
•  rejestruje osoby poszukujące pracy na podstawie dokumentu PD U2 , a także wydaje odpowiednie zaświadczenia dla osób zainteresowanych,
•  realizuje decyzje wydane przez instytucję właściwą, tj; o wypłacie zasiłku dla osób bezrobotnych ustalonego na podstawie zsumowanych okresów zatrudnienia uwzględnionych w lub dokumentu PD U1 ( dawnym formularzu E 301) oraz dokumentu SED U002.

1.Kraje Wspólnoty UE, EOG i Szwajcaria

Państwa należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego(EOG):
Islandia, Liechtenstein, Norwegia

Państwa stowarzyszone z UE: Szwajcaria

 

Obowiązujące akty prawne z zakresu koordynacji systemów zabezpieczeń społecznych

Aktualne przepisy unijne:

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia

29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z dnia

16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia (WE) Nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Krajowe przepisy w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego:

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 sierpnia 2009r. w sprawie szczegółowego trybu przyznawania zasiłku dla bezrobotnych, stypendium i dodatku aktywizacyjnego (t.j. Dz. U. z 2014r. poz. 1189).
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. u. z 2019 poz.1482),

PD U1 potwierdzający okresy ubezpieczenia/zatrudnienia w Polsce

Jeśli starasz się o zasiłek lub o jego podwyższenie w innym kraju niż Polska, Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie wyda na Twój wniosek dokument PD U1, potwierdzający okresy zatrudnienia (ubezpieczenia) i prowadzonej działalności na własny rachunek w Polsce.

W takim przypadku należy złożyć:

• kserokopie świadectw pracy (w przypadku zatrudnienia na niepełny etat konieczne jest dostarczanie zaświadczenia z ZUS lub od pracodawcy o wysokości uzyskanego wynagrodzenia za pracę za poszczególne miesiące),
• decyzje o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej – jeśli była prowadzona działalność gospodarcza na terenie Polski (lub o zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej).
• zaświadczenie ZUS o wysokości opłacanej składki na Fundusz Pracy (podstawą wymiaru składki jest co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę- jeśli dotyczy),
• inne dokumenty potwierdzające okres ubezpieczenia, za który była opłacana składka na Fundusz Pracy, np. od umowy zlecenia – zaświadczenie z ZUS lub od pracodawcy
• o wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia, podstawą wymiaru składki jest co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy.

Zasiłek po pracy za granicą

Ubieganie się o zasiłek dla bezrobotnych w Polsce po zakończeniu pracy w państwach Unii Europejskiej(UE) , Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i Szwajcarii.

Osoby, które utraciły pracę na terenie państw UE/EOG i Szwajcarii mają możliwość ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych w państwie ostatniego zatrudnienia.

W przypadku osób, które nie skorzystały z uprawnienia do nabycia zasiłku w kraju ostatniego zatrudnienia i powróciły do Polski, prawo do zasiłku dla bezrobotnych z zaliczeniem okresów pracy za granicą ustalane jest na podstawie polskiego ustawodawstwa, z uwzględnieniem kryteriów określonych w art. 11 rozporządzenia 987/2009, pozwalających ustalić, czy daną osobę można uznać za powracającą do swojego stałego miejsca zamieszkania. W związku z tym osoby składają stosowne oświadczenie. WYJĄTEK: w/w oświadczenia nie wypełniają osoby, które po powrocie z w/w krajów podjęły zatrudnienie w Polsce, a następnie po utracie tego zatrudnienia zarejestrowały się w powiatowym urzędzie pracy jako osoby bezrobotne w celu ustalenia prawa do świadczeń z tytułu bezrobocia z uwzględnieniem zagranicznego okresu pracy/ubezpieczenia/pracy na własny rachunek.

Okres pracy przebyty w innym państwie członkowskim UE/EOG i Szwajcarii potwierdzany jest na dokumencie PD U1 przez instytucję właściwą danego państwa, w którym dana osoba była zatrudniona, ubezpieczona bądź prowadziła działalność na własny rachunek.

Osoba ubiegająca się o zasiłek dla bezrobotnych w Polsce musi:

• Zarejestrować się jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce zameldowania.
• Zgłosić się do Wojewódzkiego Urzędu Pracy i wypełnić wniosek o przyznanie prawa do zasiłku dla osób bezrobotnych na podstawie sumowania okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub pracy na własny rachunek spełnionych w innym państwie członkowskim.
• Przedłożyć oryginalny dokument PD U1.
• Wypełnić oświadczenie, wyjaśniające sytuację życiową w okresie pobytu za granicą w myśl art. 11 rozporządzenia 987/2009.

W przypadku, gdy osoba zainteresowana nie posiada dokumentu PD U1, Wojewódzki Urząd Pracy (WUP) występuje (za pośrednictwem dokumentu SED U 001) do zagranicznej instytucji właściwej o potwierdzenie przebytych tam okresów zatrudnienia, ubezpieczenia lub pracy na własny rachunek. Dla potwierdzenia tych okresów osoba musi przedłożyć w Wojewódzkim Urzędzie Pracy dokumenty potwierdzające zatrudnienie/ ubezpieczenie/ pracę na własny rachunek (np. świadectwa pracy, umowy o pracę, rozliczenia podatkowe, odcinki wypłat). Zagraniczna instytucja właściwa wystawia i przesyła do WUP dokument SED U002. Taki dokument stanowi podstawę dla WUP do wydania stosownej decyzji dla osoby bezrobotnej i nie jest wydawany osobie bezrobotnej. Osoba zainteresowana winna indywidualnie wystąpić do zagranicznej instytucji właściwej o wydanie dokumentu PDU1.

Transfer zasiłku do Polski

Transfer zasiłku dla bezrobotnych z państw Unii Europejskiej(UE) Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i Szwajcarii do Polski

Osoby, które nabyły prawo do zasiłku w jednym z państw UE/EOG i Szwajcarii, innym niż Polska, mogą przyjechać do Polski w celu poszukiwania pracy i pobierać świadczenie dla bezrobotnych przez okres 3 miesięcy w wysokości, jaka została ustalona za granicą. Na uzasadniony wniosek bezrobotnego zasiłek ten może zostać przedłużony maksymalnie do 6 miesięcy - decyzję o tym podejmuje wyłącznie instytucja właściwa państwa, które przyznało prawo do tego zasiłku.

UWAGA!!!
Zasiłek jest wypłacany przez instytucję właściwą, która przyznała prawo do zasiłku, bezpośrednio na konto bankowe wskazane przez bezrobotnego.

Transfer zasiłku następuje na podstawie dokumentu PD U2. Aby pobierać taki zasiłek w Polsce, uzyskany w innym państwie członkowskim, osoba zainteresowana musi:

• Zarejestrować się jako osoba bezrobotna we właściwej instytucji ds. bezrobocia w państwie ostatniego zatrudnienia.
• Nabyć prawo do zasiłku dla bezrobotnych, na podstawie tamtejszego ustawodawstwa.
• Pozostawać w dyspozycji zagranicznej instytucji ds. bezrobocia przez co najmniej 4 tygodnie.
• Uzyskać dokument PD U2 z instytucji właściwej państwa, które przyznało prawo do tego zasiłku.
• Po przyjeździe do Polski, zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy, w ciągu 7 dni od daty początkowej wskazanej na dokumencie PD U2 w celu uzyskania statusu osoby poszukującej pracy.
• Po dokonaniu rejestracji w urzędzie pracy, jako osoba poszukująca pracy, zgłosić się z dokumentem PD U2 do Wojewódzkiego Urzędu Pracy.

UWAGA!!!
Aby kontynuować pobieranie zasiłku za granicą należy powrócić do kraju, w którym ustalono uprawnienia do zasiłku - najpóźniej w ostatnim dniu ważności dokumentu PD U2.

Transfer zasiłku z Polski

Transfer zasiłku dla bezrobotnych z Polski do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej(UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i Szwajcarii.

Osoba bezrobotna z prawem do zasiłku ma możliwość poszukiwania pracy w innym państwie członkowskim UE/EOG i Szwajcarii, korzystając jednocześnie z możliwości pobierania, w tym kraju zasiłku dla bezrobotnych przez okres 3 miesięcy (na uzasadniony wniosek bezrobotnego zasiłek ten może zostać przedłużony na okres maksymalnie do 6 miesięcy).

Transfer zasiłku następuje na podstawie dokumentu PD U2. Aby skorzystać z tego uprawnienia osoba musi:

• Zarejestrować się jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy, właściwym ze względu na miejsce zameldowania.
• Nabyć prawo do zasiłku dla bezrobotnych, na podstawie polskiego ustawodawstwa.
• Pozostawać w dyspozycji powiatowego urzędu pracy przez co najmniej 4 tygodnie.
• Złożyć wniosek o wydanie dokumentu PD U2 w Wojewódzkim Urzędzie Pracy,
• Załączyć zaświadczenie z powiatowego urzędu pracy potwierdzające okres, na który został przyznany zasiłek, datę rejestracji.
• Zgłosić się do odpowiednich służb zatrudnienia w kraju poszukiwania pracy, w ciągu 7 dni od daty początkowej wskazanej w dokumencie PD U2 w celu zarejestrowania się jako osoba poszukująca pracy.

UWAGA!!!
Aby kontynuować pobieranie przysługującego zasiłku w Polsce należy powrócić do kraju i zgłosić się do właściwego powiatowego urzędu pracy najpóźniej w ostatnim dniu ważności dokumentu PD U2.

Dodatkowych informacji na temat koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie świadczeń dla bezrobotnych, składania wniosków, wydawania formularzy z serii PD U oraz E 300 udziela: